Van 21 tot en met 24 november 2024 was weer de Council, die Transgender Europe (TGEU) elke twee jaar organiseert. Op deze vierdaagse happening komen trans activisten uit Europa, Centraal-Azië en daarbuiten samen om van elkaars ervaringen en expertises te leren en globale ontwikkelingen te bespreken. Jochem (Stichting Transman) en vreer (Principle 17) waren erbij. Andere deelnemers uit Nederland waren Femke en Lisa (Transgender Netwerk), Sean Claude (Man.ish Cave) en Dinah Bons (TGEU).

Omdat vreer bestuurslid van TGEU is, vlogen wij dinsdag al naar Malta. Op zaterdag is altijd de General Assembly (Algemene Ledenvergadering) van TGEU en dat betekent ook een bestuurswisseling. Daarom kwam het TGEU-bestuur woensdag bij elkaar vanwege alle laatste af te ronden zaken.

Donderdag

Op donderdagmiddag kon iedereen zich na aankomst in het hotel registreren als deelnemer bij de TGEU-balie. Zoals elk jaar kregen we een welkomstpakket met een speciaal Council-t-shirt. Dit jaar kregen we ook een waterfles en waren er mooie TGEU-stickers.

‘s Avonds was er een herdenking op het strand vanwege Transgender Gedenkdag, maar daar was ikzelf niet bij. De avond werd afgesloten met een film van MGRM, de Malteser LHBTI-organisatie. (Met een half miljoen inwoners is Malta te klein voor een aparte T-organisatie.) De film bestond uit kleurrijke portretten van lesbische, homo, trans en non-binaire mensen van verschillende leeftijden, die op Malta leven. Het was een mooie film.

Vrijdag

De volgende dag werd de Council formeel geopend. Co-voorzitters Dinah en Sara en uitvoerend directeur Ymania heetten alle aanwezigen welkom. De voormalige president van Malta was ook aanwezig en vertelde hoe belangrijk zij het vindt dat LHBTI-kinderen en -jongeren zichzelf kunnen zijn, zonder gepest te worden of te maken te krijgen met geweld. Haar aanwezigheid was een betrokken gebaar.
Vanwege de Centraal-Aziatische deelnemers werd het gehele programma simultaan vertaald in het Russisch. Voor slechthorende deelnemers was er spraak-naar-tekst vertaling, maar ook veel andere mensen lazen mee. Want als Engels niet je moedertaal is, is het fijn om met de ‘ondertiteling’ mee te kunnen lezen.

Het eerste plenaire panel ging over trans leiderschap: ‘Taking stock of the progress and looking ahead tot the next decade of activism and advocacy’ (Opname van de stand van vooruitgang en vooruitblik naar het volgende decennium van activisme en belangenbehartiging). We zijn op een belangrijk moment in de transbeweging, ook al is het een tumultueus en stressvol moment. Dit panel bracht de leiders van de grootste LHBTI- en transorganisaties bij elkaar voor een open gesprek. Het panel keek terug op de reis en de overwinningen tot nu toe, en blikte vooruit naar waar onze aandacht de komende decennia het hardst nodig is. Belangrijk punt was de noodzaak om als transbeweging verantwoording af te leggen over wat we doen, richting onze achterbannen. Dat wordt in alle drukte nogal eens vergeten.

Vervolgens waren er diverse parallelle sessies. Samen met mijn goede vriend Lee uit het VK gaf ik de workshop ‘Disability ability in trans communities’ (Handicap & mogelijkheden in trans gemeenschappen), voor trans activisten met een beperking. Tijdens deze workshop wisselden we persoonlijke ervaringen uit. Een belangrijke vaststelling was dat toegankelijkheid vaak afhangt van individuele personen, vaak vanwege een eigen beperking. Ook ervaren velen dat diensten voor trans mensen vaak validistisch zijn en diensten voor mensen met een beperking vaak transfobisch. Daardoor lopen trans mensen met een beperking helaas tegen dubbele beperkingen op.

Na de lunch was er een uur met optionele sessies. Samen met Lee gaf ik de sessie ‘Our Bodies and Self’ (Onze lichamen en zelf), een workshop waarin deelnemers de mogelijkheid kregen om zoveel kleding uit te trekken als ze wilden, terwijl we ondertussen over onze lichamen spraken. Door uitloop van het programma waren er helaas weinig deelnemers. Desondanks was het een goede en fijne workshop, waarin we veel ervaringen hebben uitgewisseld.

Vervolgens waren er weer diverse parallelle sessies. Ik was bij de sessie ‘From awareness to action: Accessible communications for trans activism’ (Van bewustzijn naar actie: toegankelijke communicatie voor trans activisme) met Lukas en Nim. Deze workshop begon met korte informatie over de verschillende modellen voor beperkingen. Daarna kregen we praktische tips voor hoe we digitale documenten, websites, video’s en sociale media toegankelijk kunnen maken. Bijvoorbeeld door afbeeldingen altijd een alt-tag te geven en video’s van ondertiteling te voorzien. Deze workshop was eigenlijk bedoeld voor trans activisten zonder beperking, maar ongeveer 2/3 van de aanwezigen had zelf een beperking. Zoals helaas vaker gebeurt met dit soort sessies…

‘s Avonds werden voor de eerste keer de nieuwe Gratitude Awards uitgereikt. Dit is een blijk van dankbaarheid, waarmee Transgender Europe mensen of groepen wil bedanken voor hun speciale inzet. De eerste Gratitude Award was natuurlijk voor de oprichters van TGEU. Tot mijn stomme verbazing kregen Lee en ik de tweede Award uitgereikt voor onze jarenlange inzet om de Council toegankelijk te maken voor trans activisten met een beperking. We zijn beiden geroerd door deze erkenning van TGEU voor onze strijd. We hopen van harte dat de volgende Council minstens even toegankelijk zal zijn, zodat alle trans activisten met een beperking vanzelfsprekend gelijkwaardig kunnen meedoen!

Zaterdag

De volgende dag begon met diverse parallelle sessies. Ik ging naar de sessie ‘Trans economic development: what do our communicaties need?’ (Trans economische ontwikkeling: wat hebben onze gemeenschappen nodig?) met Justus. De werkloosheid en economische ongelijkheid zijn waanzinnig hoog onder trans mensen. Toch wordt er weinig gedaan om dit probleem structureel te veranderen. Samen brainstormden we over de punten waarop trans mensen achterstand hebben rondom werk, zoals gaten in ons cv (transitie) of lager zelfvertrouwen (discriminatie). Daarna spraken we over mogelijke oplossingen, zoals werkgevers bijscholen en solidariteitsnetwerken.

Vervolgens was het tweede plenaire panel: ‘Now more than ever: The role of human rights institutions in securing the rights of trans people’ (Nu meer dan ooit: de rol van mensenrechteninstituten in het zeker stellen van de rechten van trans mensen). Gespreksleider Richard sprak met vertegenwoordigers van de Raad van Europa en de Europese Commissie. In Europa (en daarbuiten) is een groeiende trend die genderidentiteit en seksuele voorkeur politiek maken. In allerlei landen worden wetten aangenomen die LHBTIQA+ mensen onderdrukken, wat leidt tot meer hate speech, geweld en intimidatie. In de eerste helft van 2025 wordt het concept van de nieuwe LHBTQ-strategie gepubliceerd op de website Have Your Say. Hier kan iedereen op reageren.

Na een korte koffiepauze was het derde plenaire panel: ‘Gag laws as neocolonialism and anti-LGBTI idealogy: EECAC region at the forefront of resisting the anti-rights rollback’ (Restrictieve wetten als neo-kolonialisme en anti-LHBTI-ideologie: de regio Oost-Europa, Centraal-Azië en de Caucasus aan de voorhoede van het terugdringen van anti-rechten). De panelleden bespraken de geopolitieke staat in enkele voormalige USSR-landen. Veel van deze landen hebben dictators en worden financieel en economisch gechanteerd, als ze anti-trans initiatieven en andere anti-LHBTI-wetten niet steunen, vooral in Centraal-Azië. Dit was het enige panel waar de meerderheid van de panelleden Russisch sprak.

Na de lunch was de General Assembly (Algemene Ledenvergadering) van Transgender Europe. Deze werd echter voortijdig afgebroken, omdat de stukken voor de GA te laat waren verstuurd. Daardoor zouden alle genomen besluiten juridisch te betwisten zijn en dat wilde men voorkomen. Dat was wel een domper. De oplossing is een online GA, waarvoor alle leden (organisaties én individuen) binnenkort een uitnodiging krijgen.

‘s Avonds was er een bonte avond met optredens van allerlei trans artiesten. De optredens waren mooi, indrukwekkend en/of verrassend.

Zondag

De laatste dag van de Council begon met een plenaire presentatie van het International Trans Fund, waarin ze vertelden over de subsidiemogelijkheden voor trans gemeenschappen. Ze hebben twee soorten subsidie: seed funding (startsubsidie) en thrive funding (groeisubsidie). Voor het Globale Noorden is er minder subsidie, omdat andere delen van de wereld het geld nog veel harder nodig hebben. De volgende deadline is begin december, dus er is nog tijd om een aanvraag in te dienen!

Daarna was het vierde plenaire panel: ‘Resilience amplified: Building healthy and connected trans movements’ (Versterkte veerkracht: bouw van gezonde en verbonden transbewegingen). Dit panel sprak over het terugbrengen van ‘ziel’ in de transbeweging en over het welzijn van trans activisten en collectieve zorg weer centraal zetten. Trans activisten werken vaak met beperkte middelen in stressvolle en onveilige omstandigheden. Dat heeft gevolgen voor ons persoonlijke fysieke, emotionele en mentale welzijn, maar ook op het welzijn van de transbeweging als geheel. Daarom is essentieel om de veerkracht van onze beweging in tijden van crises te versterken, en onszelf te voorzien van tools en hulpmiddelen om deze problemen te verzachten. Bijvoorbeeld door samenwerking met bondgenoten en strategische partners.

Het laatste onderdeel was de plenaire sessie: ‘Looking ahead: TGEU’s Strategic Plan and Vision’ (Vooruitblik: strategisch plan en visie van TGEU). Uitvoerend directeur Ymania nam de aanwezigen mee in de toekomstvisie en het nieuwe strategische plan van TGEU.

Daarmee was het alweer tijd voor de afsluiting. Co-voorzitter Dinah was helaas ziek naar huis gegaan, dus co-voorzitter Sara bedankte iedereen voor hun aanwezigheid, inzet en alles.

Toegankelijkheid

Dit jaar is de eerste keer dat de Council behoorlijk toegankelijk was. Het hotel en bijna alle zalen waren rolstoeltoegankelijk en ook waren er meerdere rolstoeltoegankelijke toiletten. In de plenaire zaal waren professionele schrijftolken die zorgden voor een simultane spraak-naar-tekstvertaling op twee grote monitoren. In het restaurant was rekening gehouden met de belangrijkste dieetwensen. Voor mensen die wilden ontprikkelen was er een stilteruimte, waar het ook echt stil was. Voor mensen die het psychisch (even) zwaar hadden, waren er twee Engelstalige en één Russischtalige psychologen. Voor acute vragen was er een Accessibility Desk die de hele dag bemensd was. Dit zorgde ervoor dat ik deze keer veel minder kapot naar huis ben gegaan dan voorgaande jaren.

Conclusie

Ik kijk terug op een heel inspirerende Council. Het is heerlijk om ruim drie dagen ‘onder elkaar’ te zijn, om ervaringen en top tips uit te wisselen en inspiratie voor nieuwe projecten op te doen. Ik merk dat ik inmiddels een ‘oude rot in het vak’ ben, met mijn 20 jaar ervaring als activist. De laatste jaren is een nieuwe generatie actief geworden, met nieuwe ideeën en nieuwe middelen. Dat is goed om te zien! Over twee jaar ben ik er zeker weer bij!

Jochem