‘Knieoperatie? Vanaf 2026: eerst een psychiatrische keuring’ is te lezen op posters in bushokjes en langs wegen. Het gaat gelukkig niet om echte Rijksoverheid-posters, maar om een campagne van Trans Zorg Nu. De actiegroep vraagt via kunst en satire aandacht voor hoe absurd transitiezorg de voor transgender personen in Nederland is ingericht.

Trans personen die transitiezorg nodig hebben, moeten in Nederland namelijk wel door een psychologische keuring: een langdradig en vernederend diagnoseproces dat ook nog eens één van de belangrijkste redenen is voor de jarenlange wachtlijsten.

Ranja Bender van Trans Zorg Nu licht de posteractie toe. ‘Bij een knieoperatie klinkt het idee van een psychologische keuring absurd. We vinden het logisch dat iemand die beschikt over alle relevante informatie, zelf een beslissing kan maken over een medische ingreep. Ook al heeft 1 op de 16 spijt van een knieoperatie. Bij transitiezorg heeft minder dan 1 op de 100 mensen spijt van een medische ingreep. Toch moeten trans personen uitgebreide psychologische tests doorlopen om toegang te krijgen tot genderbevestigende zorg.’

Trans Zorg Nu wil af van dit poortwachterssysteem. ‘Wij kunnen als trans mensen zelf beslissen over ons lichaam. We hebben geen vreemde derde partij nodig die bepaalt of we “trans genoeg” zijn.’ De groep vindt dat niet alleen trans volwassenen, maar ook trans jongeren autonomie moeten hebben over hun eigen lichaam. Ze pleit ervoor dat zij de juiste hormonen krijgen om de puberteit te ervaren die bij hen past, in plaats van hun leven jarenlang op pauze te zetten. ‘We eisen menselijke genderzorg waar ieders eigen behoeftes en zelfbeschikking centraal staan. Waarin we zelf kunnen beslissen over ons leven.’

Met deze posters trapt de groep een grotere campagne af onder de titel Genderdiagnonsens. Op genderdiagnonsens.nl zijn al enkele kunstwerken te vinden die via satire de problemen in de transgenderzorg aankaarten. Bijvoorbeeld een ganzenbordspel – ‘het meest deprimerende spel van Nederland’ – waarin je als speler de uitdagingen van het zorgproces moet overwinnen. Creatievelingen worden ook opgeroepen zelf kunst bij te dragen. Op 12 mei zal een deel van de werken worden tentoongesteld in De Sering in Amsterdam.